Chung kết Cup FA 1990: Bước ngoặt giúp Ferguson thành công

Cách đây 26 năm, Man Utd đến Wembley để chinh phục danh hiệu đầu tiên dưới triều đại Ferguson, mở ra một chương mới trong lịch sử đội bóng này.

Trận chung kết Cup FA Man Utd - Crystal Palace diễn ra trên sân Wembley lúc 17h30 ngày 21/5 theo giờ địa phương, tức 23h30 giờ Hà Nội. Trực tuyến trên VnExpress.

Khi ấy, cựu HLV người Scotland đang chịu sức ép nặng nề vì từ lúc nhậm chức vào năm 1986, ông chưa một lần giúp Man Utd có danh hiệu. Thậm chí, đội chủ sân Old Trafford còn suýt rớt hạng năm ấy. Họ kết thúc mùa giải First Division (tiền thân của Ngoại hạng Anh) với vị trí thứ 13, hơn đội đứng thứ 18 năm điểm. Đã có nhiều tin đồn về việc Ferguson sẽ bị sa thải, nếu không thắng trận chung kết đó.

Ferguson (áo vest đen) dẫn các cầu thủ Man Utd ra sân trong trận chung kết Cup FA 1990. 

Đối thủ của Man Utd năm ấy là Crystal Palace, đội lần đầu lọt vào chung kết Cup FA nhờ một dàn cầu thủ đầy tài năng. Nổi nhất trong đội hình Palace năm ấy là Ian Wright, người sau này thành danh cùng Arsenal. Wright khởi nghiệp tại Palace từ năm 1985 và phong độ chói sáng của ông trong những năm 1990-1991 khiến Arsenal bỏ ra số tiền kỷ lục để chiêu mộ. Tuy nhiên, trong trận tranh Cup FA với Man Utd, tiền đạo sinh năm 1963 dính chấn thương ống đồng và không thể góp mặt trong đội hình xuất phát. Một gương mặt được chú ý khác là Alan Pardew. Ông là người ghi bàn quyết định giúp Palace đánh bại Liverpool (đội bóng khi ấy đang thống trị bóng đá Anh) 4-3 ở bán kết. 26 năm sau, Pardew một lần nữa đối đầu Man Utd tại trận chung kết Cup FA, nhưng lần này là ở cương vị HLV.

Gary O'Reilly mở tỷ số cho Palace từ một pha đánh đầu đưa bóng vượt qua tầm với của thủ môn Jim Leighton. Trung vệ ngôi sao của Man Utd, Steve Bruce, nỗ lực cản phá nhưng bóng đã đi qua vạch vôi. O'Reilly là cầu thủ duy nhất trong lịch sử Cup FA chỉ ghi bàn trong hai trận bán kết và chung kết.

Tuy nhiên, Bryan Robson và Mark Hughes ghi liền hai bàn giúp Man Utd lấy lại lợi thế. HLV Steve Coppell của Palace buộc phải chơi một canh bạc. Ông đưa Ian Wright, tiền đạo nghỉ thi đấu vài tháng trước đó, vào sân khi chưa hoàn toàn bình phục chấn thương. Đáp lại chờ đợi của ông thầy, Wright nhảy múa giữa các hậu vệ Man Utd, quân bình tỷ số và buộc trận đấu phải bước vào hiệp phụ.

Wright (áo sọc đỏ xanh) ghi bàn nâng tỷ số lên 3-2 cho Palace ở hiệp phụ thứ nhất.

Khi Wright đón quả tạt của John Salako và sút vào góc xa cầu môn Man Utd ở hiệp phụ thứ nhất, nhiều CĐV Palace đã chuẩn bị vui mừng. Ferguson thì có lẽ đã nghĩ đến thảm kịch sắp xảy ra với ông. Tuy nhiên, tám phút trước khi hết thời gian hiệp phụ, Mark Hughes ghi bàn thứ hai, buộc hai đội phải đá lại trận chung kết.

“Ký ức tôi nhớ nhất là màn mừng bàn thắng. Tôi muốn chạy vòng quanh sân nhưng không thể vì Choccy (McClair) bóp cổ khiến tôi nghẹt thở. Đến giờ tôi vẫn không hiểu anh ta định làm gì”, Mark Hughes nhớ lại.

Trong trận đá lại, bàn thắng duy nhất của Lee Martin ở phút 59 giúp Man Utd giành chiến thắng. Tuy nhiên, dấu ấn lớn nhất mà Ferguson để lại ở trận đó là quyết định xếp thủ môn số một Jim Leighton ngồi dự bị và thay anh bằng Les Sealey, thủ môn được mượn về từ Luton Town.

Sealey là mục tiêu khiêu khích của các cầu thủ Palace trong đường hầm lúc hai đội tiến ra sân. Palace xem Sealey là điểm yếu của Man Utd và cố gắng gây bất ổn tâm lý cho anh.

Đội hình Man Utd vô địch Cup FA 1990, Lee Martin là người đang cầm cup. 

"Các cầu thủ Palace cố gắng làm phiền tôi trong đường hầm. Là một người sâu sắc và thâm thúy, tôi nói họ biến đi. Một trong số họ gọi tôi là con điếm nhưng tôi đáp lại: 'Tao còn tệ hơn", Sealey kể lại.

Quyết định để Leighton dự bị và cho Sealey bắt chính của Ferguson gây sửng sốt. Giới chuyên môn đặt câu hỏi liệu HLV người Scotland có “túng quá hóa rồ”?

“Ferguson đã không còn làm chủ được phòng thay đồ, nhưng tôi vẫn đứng về phía ông ta. Bên cạnh ông chủ Martin Edwards, tôi có lẽ là người ủng hộ ông ta nhiệt thành nhất. Nhưng thật đáng thương khi tôi không nhận được sự khích lệ từ ông ta lúc tôi cần nhất. Đó là đòn chí mạng giáng vào cuộc đời tôi”, Jim Leighton kể lại.

Les Sealey là mục tiêu của những pha va chạm ác ý được tạo ra bởi cầu thủ Palace, đặc biệt là từ tiền đạo Mark Bright. Tuy nhiên, thủ môn này vẫn đứng vững, giữ sạch lưới và góp công không nhỏ vào chiến thắng.

Ferguson cùng chiếc cup FA đầu tiên tại Man Utd. 

"Tôi muốn hỏi những người xem Jim là nạn nhân còn tôi là kẻ phản diện. Nếu tôi thua trận chung kết đó và mất việc, liệu Jim Leighton có cảm thấy tội lỗi? Tôi tin trong cả hai trường hợp đó thì câu trả lời đều là không. Nói thẳng ra, tôi nghĩ Jim là người ích kỷ. Tôi tin rằng cậu ta không có trạng thái tâm lý tốt nhất cho cuộc chiến khó khăn với Palace. Nếu để cậu ta tiếp tục thi đấu, đó là quyết định dễ dàng. Nhưng lựa chọn quyết định khó khăn đã mang về cho chúng tôi chiếc Cup. Khi cả hai gia đình chúng tôi gặp nhau ở ga Wembley, tôi tiến lại để nói chuyện với vợ của Jim, Linda. Nhưng cô ta giơ hai ngón tay ra rồi quay lưng đi. Thật nhói lòng!", Ferguson nói về quyết định khó khăn khi ấy.

Sự quyết đoán giúp Alex Ferguson gặt hái thành quả. Ông kiếm được danh hiệu đầu tiên tại Man Utd và mở ra kỷ nguyên đội chủ sân Old Trafford thống trị bóng đá Anh trong 20 năm. Crystal Palace là nhân chứng cho thời khắc lịch sử ấy. Cho đến nay, đội hình Liverpool thua Palace ở bán kết Cup FA 1990 là tập thể cuối cùng mang về cho CLB vùng Merseyside chức vô địch Anh - dấu mốc của sự thoái trào với đội chủ sân Anfield. Còn với Man Utd, chiến thắng trước Palace mở ra thời kỳ hưng thịnh, giúp Alex Ferguson đặt nền móng cho thành công sau này.

Trận chung kết Cup FA cuối tuần này, với Louis Van Gaal, cũng mang ý nghĩa tương tự trường hợp Ferguson năm xưa. Liệu HLV người Hà Lan có dám mạnh tay đưa ra những điều chỉnh chiến thuật như người tiền nhiệm năm xưa? Hay trong số các học trò của ông, ai sẽ giúp cứu lấy chiếc ghế đang lung lay dữ dội?